Hemijska analiza zemljista

Šta se dobija analizom zemljišta?

Analiza zemljišta je neophodna mera kojom se utvrđuje sadržaj hranljivih materija u zemljištu. Na osnovu rezultata hemijske analize zemljišta, poljoprivredni proizvođači dobijaju PREPORUKU o pravilnom đubrenju u smislu količine đubriva i vremena njegove primene. Investicija u analizu zemljišta se višestruko isplati jer ova mera dovodi do racionalnije upotrebe đubriva kojom se postižu uštede u novcu, povećanje prinosa i veći profit.

Prosečan uzorak zemljišta

Uzorak zemljišta treba uzeti na pravilan način jer od toga direktno zavise rezultati analize. Za analizu zemljišta uzima se prosečan uzorak zemljišta koji se sastoji od više pojedinačnih uzoraka (npr. 20−25 pojedinačnih uzoraka za površinu 3−5 ha). Mešanjem pojedinačnih uzoraka dobija se prosečan uzorak zemljišta . Ako je površina parcele veća od 5 ha, parcela se deli na više delova sa kojih se uzima prosečan uzorak zemljišta. Ukoliko je parcela neujednačena (po nadmorskoj visini, nagibu, boji i kvalitetu zemljišta, gajenoj biljnoj vrsti…) broj uzoraka zavisi od broja postojećih celina.

Postupak uzimanja uzorka zemljišta

Uzorak zemljišta se uzima posle žetve ili berbe (ukoliko se radi o ratarskim i povrtarskim kulturama), dok se u voćnjacima i vinogradima uzorak uzima pre ili nakon završetka vegetacije. Najbolje je uzeti uzorak pre osnovne obrade zemljišta.

Potreban pribor: ašov ili ručna sonda, 1 kofa za ratarske i povrtarske kulture (za voćnjak i vinograd 2 obeležene kofe), PVC kesa, olovka i papir. Uzimanje uzoraka može se vršiti uz pomoć ašova i ručnih sondi na dubini od 0-30 cm za parcele sa ratarskim i povrtarskim kulturama, odnosno na dubini od 0-30 cm i 30-60 cm za parcele sa voćarskim i vinogradarskim kulturama.

Kretanje po parceli može da bude po tzv. ”šahovskom rasporedu” ( Slika 1a) ) ili ”po dijagonali” ( Slika 1b) ).

Slika 1. a) kretanje po šahovskom rasporedu, b) kretanje po dijagonali

Pre uzimanja uzoraka potrebno je površinu zemljišta očistiti od biljnih ostataka (trave i slično). Potom ašovom napraviti rupu i pod pravim uglom do dubine od 30 cm zabosti ašov i pažljivo izvaditi sa zemljom. Srednji deo zemlje na ašovu predstavlja pojedinačni uzorak koji se ubaci u čistu kofu. Ovaj postupak se ponovi sa 20-25 ravnomerno raspoređenih mesta po celoj površini parcele, pri čemu se pojedinačni uzorci sa iste dubine ubacuju u istu kofu. Nakon uzimanja poslednjeg pojedinačnog uzorka, zemlja u kofi se dobro izmeša, usitne se veće grudve i odstrane se kamenje i biljni delovi. Nakon ponovnog mešanja zemlje u kofi u PVC kesu se stavi oko 1 kg zemlje, a višak zemlje se baci.

Ukoliko se uzorkuje zemljište u voćnjaku ili vinogradu, potrebno je sa istog mesta uzeti uzorak i sa dubine od 30-60 cm pri čemu je potrebno proširiti rupu kako ne bi došlo do osipanja zemlje iz prve dubine.

Podaci koje je potrebno dostaviti laboratoriji sa uzorkom zemljišta su:
- Ime i prezime
- Broj telefona, adresa, adresa e-pošte
- Dubina sa koje je uzet uzorak
- Lokalitet
- Predkultura
- Planirana kultura
- Za voćarske i vinogradarske kulture je potrebno naglasiti da li je voćnjak/vinograd u podizanju ili u eksploataciji